-
wysoko wytrzymały14.01.200514.01.2005Jaka jest poprawna pisownia wyrażenia wysoko wytrzymały materiał – razem czy osobno? Przykładowo, w słowniku ortograficznym z 2000 r. wyrażenie wysoko rozwinięty jest zapisane osobno, a w czterotomowym słowniku języka polskiego razem. Który zapis jest poprawny?
-
pisownia złożeń i zestawień19.11.200419.11.2004Witam,
jaka jest prawidłowa pisowania: średnio zamożny, mało wydajny, wysokotowarowy, wysokospecjalizowany, średniodystansowy, wolnokonkurencyjny, niskotowarowy, średnio rozwinięty, wysoko intensywny (??). Zawsze myślałam, że takie zwroty piszemy oddzielnie, ale ostatnio w pewnej książce ujrzałam pisownię łączną. Bardzo proszę o szybką odpowiedź.
Pozdrawiam serdecznie. -
figa z makiem4.12.20134.12.2013Jakie jest pochodzenie zwrotu figa z makiem?
-
Jidysz jako lingua franca
21.03.202311.03.2023Szanowni Państwo,
mam pytanie dotyczące rozróżnienia na języki kreolskie i Lingua franca. Uważa się ze jidysz jest Lingua franca Żydów aszkenazyjskich, natomiast ma wiele cech języka kreolskiego – wyewoluował w wyniku kontaktu z językiem germańskim, ma swoją gramatykę i jest używany przez Żydów aszkenazyjskich w kolejnych pokoleniach. Czy mogliby Państwo wyjaśnić skąd klasyfikacja jidysz jako Lingua franca?
Z poważaniem,
Maciej
-
Dlaczego państwo to państwo?
27.03.202127.03.2021Jako historyka i polonisty zastanawia mnie pochodzenie słowa państwo, zwłaszcza w kontekście dwuznaczności tego słowa. Mówimy przecież państwo Kowalscy, ale i państwem jest Polska. Dlaczego tak jest?
-
dwukropek7.11.20067.11.2006Witam.
Pracuję w sądownictwie. Sporządzając pisemne uzasadnienia sądowych rozstrzygnięć, posługujemy się zwrotami „Sąd zważył, co następuje” i „Sąd ustalił następujący stan faktyczny”. Czy po tych zwrotach powinniśmy postawić kropkę, czy dwukropek? Jeśli zaś dwukropek (co nie wydaje mi się właściwe), to czy kolejna linia tekstu, rozpoczęta od akapitu, powinna być zaczęta małą czy wielką literą?
Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
Bartosz Jakubowski
-
Dzierżawczość w języku polskim 22.03.201622.03.2016Drodzy sąsiedzi,
chciałbym zapytać o wyrażanie relacji dzierżawczych w języku polskim. W moim języku (czeskim) i w języku polskim są interesujące podobieństwa i różnice dotyczące posesywności.
- Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
Oba języki mają zaimki dzierżawcze: můj/mój, tvůj/twój, svůj/swój, náš/nasz, váš/wasz, čí/czyj .
Oba języki mają też dopełniacz dzierżawczy w 3. osobie: jeho/jego, její/jej, ich/ich.
- Dzierżawczość jest wyrażona odmienionym rzeczownikiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
W obu językach jest tu dopełniacz: můj otec – dům mého otce, mój ojciec – dom mojego ojca, drahý přítel – dům drahého přítele, drogi przyjaciel – dom drogiego przyjaciela - Oprócz tego w języku czeskim są przymiotniki dzierżawcze: otec – otcův dům, přítel – přítelův dům, których nie ma w polskim. Co ciekawe, język czeski odróżnia wyrażenia typu otcův dům od wyrażeń typu dům mého otce – nie możemy powiedzieć můj-otcův dům.
Zauważyłem w języku polskim takie słowa jak Kraków (= ‘należący do Kraka?), Janów (dom), Cieszyn.
W związku z tym mam pytania:
- Jakie są historyczne formy wyrażania dzierżawczości w dawnym języku polskim (rzeczowniki, przymiotniki dzierżawcze, dopełniacz dzierżawczy)?
Czy używaliście kiedyś wyrażeń typu ojców dom? - Kiedy i jak rozwinęły się one do obecnej postaci?
- Co się kryje za dychotomią zaimków (dopełniacz dla 3. osoby versus zaimki dzierżawcze dla pozostałych osób)?
Jan Zidek - Dzierżawczość jest wyrażana zaimkiem – w czeskim jest tak samo jak w polskim.
-
i-ty i n-ty5.07.20065.07.2006Od kilku(nastu) lat zapis liczebników porządkowych 1-szy, 2-gi jest, o ile dobrze myślę, niepoprawny. Piszemy 1., 2. (z kropką na końcu). A jaka jest poprawna pisownia w przypadku często stosowanym w matematyce: n-ty (czytamy [enty]) czy też rozwinięcie Laplace'a względem i-tego wiersza i j-tej kolumny (czytamy [itego], [jotej])? Czy jest to poprawna pisownia i wymowa oraz czy ewentualnie istnieje jakaś alternatywna? Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
-
kram22.01.200922.01.2009Witam!
Czy w staropolszczyźnie spotyka się słowo kram w znaczeniu 'odbyt' ewentualnie 'dupa'? „Wetkaj okład tam,/ Gdzie boli cię kram” – to z powieści Michała Krzywickiego Plagi tej ziemi. Ciekaw jestem, czy autor dokopał się tak rzadko spotykanego znaczenia, czy je sobie wymyślił.
Z góry dziękuję za odpowiedź i pzdr serdecznie
Radek -
Pochodzenie słowa rzeczywistość
28.07.202128.07.2021Szanowni Państwo,
chciałbym się dowiedzieć, jaka jest etymologia słowa rzeczywistość.
Pozdrawiam